प्रकृतिमा आधारित समाधानमार्फत जैविक विविधता संरक्षणको सहमतिद्धारा पहल, बहुसरोकारवालाहरु छलफलमा

गैंडाकोट – सहमति संस्था, गैंडाकोटले आयोजना गरेको प्रकृतिमा आधारित समाधान विषयक बहुसरोकारवाला अन्तरक्रिया कार्यक्रममा सरोकारवालाहरुले जैविक विविधता संरक्षण, जलाधार क्षेत्रको संरक्षण, दिगो वन व्यवस्थापन र जीविकोपार्जन प्रवद्र्धनका लागि प्रकृतिमा आधारित अभ्यासहरू आवश्यक रहेको बताएका छन्। 

कार्यक्रममा परियोजना संयोजक खेमराज खनालले सहमति संस्थाले नवलपुर जिल्लामा १८.९ किलोमिटर (२८६ हेक्टर) क्षेत्रमा अग्निरेखा निर्माण गरेको र विभिन्न जिल्लामा गरेर ४१ किलोमिटरभन्दा बढी क्षेत्रमा यो काम सम्पन्न गरेको जानकारी दिनुभयो। सहमतिले “नदीसँग हामी” अभियानअन्तर्गत १४ भन्दा बढी संस्थासँग सहकार्य गरिरहेको र नवलपुरमा ३२ वटा संरक्षण पोखरी निर्माण गरी ६.५ हेक्टर सिमसार क्षेत्र सुरक्षित गरेको बताइएको छ।
खेमराजका अनुसार संस्थाले समुदायको क्षमता अभिवृद्धि, जैविक विविधताको संरक्षण र जलवायु उत्थानशील नारायणी बेसिन निर्माण गर्ने लक्ष्यका साथ वनसँग सहकार्य, सिँचाइकुलो सुधार, मलखेती, च्याउ तथा मौरी पालन तालिमलगायत कार्य गर्दै आएको छ।

राष्ट्रिय कृषि आधुनिककरण कार्यक्रम नवलपुरका वरिष्ठ कृषि अधिकृत डा. देवराज अधिकारीले रसायनको विकल्पका रूपमा प्रकृतिमा आधारित समाधानलाई अपनाउन कृषकलाई आग्रह गर्नुभयो। उहाँका अनुसार नवलपुरमा ५७ प्रतिशत सुन्तला, २१  प्रतिशत  कागती रोपिएकोमा उत्पादन अनुपात क्रमशः ६२ प्रतिशत  सुन्तला, १५  प्रतिशत कागती र १५  प्रतिशत जुनार रहेको छ।

भू तथा जलाधार व्यवस्थापन कार्यालय तनहुँका जलाधार व्यवस्थापन अधिकृत प्रकाश गिरीले नवलपुरमा २० योजना सम्पन्न भएको जानकारी दिनुभयो। 

चितवन राष्ट्रिय निकुञ्जका संरक्षण अधिकृत अविनाश थापा मगरले घाँसे मैदान व्यवस्थापन, बासस्थान संरक्षण, चोरी–सिकार नियन्त्रण, मध्यवर्ती क्षेत्र व्यवस्थापन र पर्यटकीय पूर्वाधार विकासमा निकुञ्ज सक्रिय रहेको बताउनुभयो । 
कृषि ज्ञान केन्द्र नवलपुरका कुलप्रसाद तिवारीले वन्यजन्तुबाट भएको क्षतिपूर्ति पाउन किसानलाई कठिनाइ हुने भएकाले निकुञ्ज, समुदाय र सरकारी निकायबीच छलफल आवश्यक रहेको बताउनुभयो ।

डिभिजन वन कार्यालय नवलपुरका प्रमुख वसन्त केशव अधिकारीले २ करोड बराबरको बजेट दिगो वन व्यवस्थापन, वन अतिक्रमण नियन्त्रण, रैथाने बिरुवा संरक्षण, सिमसार तथा पोखरीको मिचाहा प्रजाति हटाउने कार्यमा खर्चिने बताउनुभयो ।

जिल्ला खानेपानी महासंघ नवलपुरकी पार्वती शर्मा लम्सालले पानी रिचार्ज र भू–जल संरक्षणमा सहकार्य आवश्यक रहेको भनाइ राख्नुभयो । 

जिल्ला समन्वय समिति नवलपुरकी सदस्य सरस्वती पाठकले किसानका गुनासा समाधानका लागि संयुक्त पहल आवश्यक रहेको बताउनुभयो ।

यस्तै, औषधि–१५ का वडा सदस्य शिवप्रसाद काफ्ले, चुरे संरक्षण क्षेत्रका सुदर्शन रेग्मी, फेकुफनका कमलप्रसाद वासी मगर र पत्रकार ज्ञानु पंगेनीले पनि सहकार्य र समन्वयको आवश्यकता औंल्याउँदै वातावरण संरक्षणमा सक्रिय भूमिका खेल्ने प्रतिबद्धता जनाउनुभयो । 

कार्यक्रमको सञ्चालन सहमतिका सामाजिक परिचालक तारानाथ सुवेदीले गर्नुभएको थियो। कार्यक्रममा सहमतिका अध्यक्ष होमनाथ सुवेदीसहित विभिन्न निकायका प्रतिनिधिहरूको सहभागिता रहेको थियो।